وبلاگ

نشر کتاب به معنی تولید کالاهای فرهنگی به عنوان کتاب میباشد. امروزه نشر کتاب نیز مانند صنایع دیگر به صورت کاملا صنعتی انجام میشود و روز به روز در حال گسترش میباشد.

تاریخچه

با توجه به گفته های مورخان باید چین را مبدأ آغاز چاپ دانست با آن که غربی ها آن را به نام خود میدانند. در ایران نیز برخی چاپ را به دوران مغول مربوط میدانند، اما وجود صنعت چاپ به این شکل جدید به دوره قاجار بازمیگردد.

در قرون وسطی قبل از اختراع صنعت چاپ، کتابها به صورت دستی تکثیر میشد. به همین دلیل به اندازه ای گران قیمت بود که تعداد بسیار کمی از مردم توانایی تهیه آن را داشتند. در آن زمان از پوست گوسفند و گوساله برای تهیه کاغذ استفاده میکردند. برای اولین بار کاغذ از طریق جهان اسلام به اروپا راه پیدا کرد زیرا مسلمانان راز تولید کاغذ را از به دلیل تماس مداومی که با چینی ها داشتند، از آنان آموختند.
تا قرن دوازدهم صنعت چاپ با کمک قالب های چوبی و حکاکی دستی انجام میشد. اما در قرن پانزدهم اختراع دستگاههای چاپ فلزی و متحرک باعث شد چاپ کتاب با سرعت بیشتری انجام گیرد. اختراع دستگاههای فلزی و تحول صنعت چاپ در فاصله سالهای 1445 تا 1450 به تدریج ادامه داشت و یوهانس گوتنبرگ نقش مهمی را در این صنعت ایفا کرد.

چاپخانه ها در دهه 1460 تمام خاک روم را فراگرفت و در طی ده سال به ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و اروپای شرقی رسید. همچنین ونیز که به مرکز چاپ شهرت یافت و تعداد صدتن چاپگر در این شهر تا سال 1500 میلادی به کار چاپ مشغول شدند و حدود دو میلیون جلد کتاب به چاپ رساندند.
در سال 1640 میلادی بازرگانی ارمنی که ساکن هلند بود، دستگاهی چاپ با حروف ارمنی را وارد جلفای اصفهان کرد. بعد از آن، برخی بزرگان و پادشاهان صفوی به فکر تأسیس چاپخانه با حروف فارسی و عربی افتادند. البته بعد از مدتی به فراموشی سپرده شد تا دوران عباس میرزا که اولین چاپخانه سربی توسط میرزا زین العابدین در تبریز ساخته شد. اولین کتابی که در این چاپخانه منتشر شد، رساله جهادیه میرزا عیسی خان قائم مقام بود که در جریان جنگ ایران و روسیه در سال 1233 به چاپ رسید. همچنین کتابهایی مانند ماثرالسلطانیه و رساله آبله کوبی نیز در این چاپخانه به چاپ رسید.

در سال 1240 به فرمان فتحعلی شاه، میرزا زین العابدین به تهران فراخوانده شد تا به کمک معتمدالدوله منوچهرخان اولین چاپخانه سربی حکومت را تأسیس کند. نخستین کتاب چاپ شده در این چاپخانه «معجم» است که در سال 1259 به چاپ رسید. اولین کتابهایی که با چاپ سنگی به چاپ رسیدند، قرآنی به خط میرزاحسین خوشنویس، «زادالمعاد» نوشته علامه محمدباقر مجلسی و «حدیقه الشیعه» ملااحمد مقدس اردبیلی بودند.
ناصرالدین شاه در سفر اروپایی خود، یک دستگاه چاپ سربی با حروف فارسی و لاتین خریداری و وارد ایران کرد. در سال 1292 هجری، بارون لویی فرانسوی امتیاز روزنامه لاپاتری را به زبان فرانسه از ناصرالدین شاه گرفت و چاپخانه به وسیله او به کار افتاد. ناصرالدین شاه به تاریخ نویسی توجه ویژه ای داشت و نویسندگانی چون رضاقلی خان هدایت و محمدحسن خان صنیع الدوله و لسان الملک سپهر را به نوشتن کتب تاریخی ترغیب میکرد. زیرا او میخواست حوادث دوران سلطنت قاجاریه را در کتاب ها ثبت و نشر کند.

کتاب های سنگی در ایران معمولاً بیش از 800 نسخه چاپ نمیشدند، زیرا سنگ چاپ قابلیت استنساخ بیش از این حد را نداشتند. با این حال اکمال الدین «شیخ صدوق» را در هزار و هشتاد جلد به چاپ رساند. کاغذ مورد استفاده بیشتر کاغذ روسی و روزنامه بود و گاهی کاغذهای فرنگی که از خلیج فارسی وارد میشد، بودند.

بنابراین با وجود چاپ سنگی، چاپ حروفی و سربی به مدت 22 سال کنار گذاشته شد تا اواخر قرن سیزده که چاپ سربی در اغلب شهرهای بزرگ مانند تبریز، تهران، اصفهان، مشهد و چند شهر دیگر رواج یافت و تا انقلاب اسلامی، تنها روشن چاپی در کشور محسوب میشد.
با ورود کامپیوتر در دهه 60 به کشور، از این وسیله برای صفحه آرایی و حروف چینی استفاده میکردند و باعث افزایش سرعت و تسهیل در فعالیت حوزه نشر شد. در حدود آغاز دهه 70 حروف چینیی دستی و با دستگاههای سطرچین به طور کامل رو به انقراض نهاد.

سیر تحول صنعت چاپ

تغییر و تحول در صنعت چاپ، پس از گوتنبرگ روند رو به رشد زیادی نداشت. در قرن هجدهم چاپ به رشد تدریجی خود ادامه میداد تا اینکه آمریکا به عنوانی کانونی نو، وارد صحنه نشر شد و تأثیر بسیار زیادی در پیشرفت و نوآوریهای این صنعت داشت. در قرن نوزدهم، تحولات در حوزه نشر کتاب به حدی سریع بود که این قرن را عصر جدید کتاب نامیدند. امروزه صنعت چاپ نیز همانند صنایع دیگر به کامپیوتر وابسته شده است تا جایی که پذیرفتن صنعت نشر کتاب بدون کامپیوتر غیرممکن است.

چاپ کتاب فاطر نیز با بهره گیری از دستگاه های بروز، دانش و مهارت کافی در زمینه چاپ کتاب توانسته است خدمات شایانی به این حوزه ارائه کند. از این رو آماده ارائه کلیه خدمات چاپ کتاب به هموطنان عزیز از جمله نویسندگان، شاعران، مترجمان، مدرسین و دانش پژوهان عزیز میباشد.